Friday 29 March 2013

Faihriem am Saihriem? G.L. Faihriem

Faihriem le Saihriem ti a hin mi tam tak chu ei buoi rawp hlak a. Thenkhat lem chun Faihriem chu Ṭhiek, Khawbung, Zote hai anga Hmar pahnam pakhat ve hrim; Saihriem ruok chu Thadou, Pawi, Paite ti hai anga hnam pakhat ve hrim nia ngai an um hlak. Chu chu tiengpang chu sui zui ei tum nawh a, Saihriem le Faihriem hi thuhmun a nih ti hi ei hril tum tak lem. 
 
Ei hriet seng angin Bapui, Tuollai, Khawral, Tusing, Khawlum, Saivate, Seiling, Thlanghnung le a dang dang hai hi ‘Faihriem’ ei tihai chu an nih a. Hieng chi-kaupeng (sub-clans) hainaw hi chu a hranin Faihriem bik an um nawh. Chuongang bawkin ‘Saihriem’ intihai khawm hi Saivate, Tuollai, Thlanghnung, Seiling etc intihai tho kha an nih a, Saihriem bík amanih Saihriem chi-pêng bik amanih a hranin a um chuong nawh. Saihriem chi-kaupeng chu Faihriema insâl chi-kaupeng hai kha an nih a, Faihriem chi-kaupenghai khawm Saihriema insâl chi-kâupenghai tho bawk kha an nih. Chu umzie chu Saihriem le Faihriem ti chu thil thuhmun le intluk, ko dan dang mei mei chau anih tina anih. Rangte le Gangte or Ralte le Galte ti ang vel a nih, Saihriem le Faihriem ti hi. Rangte ti chu Gangte hai tho kha an nih.  Chuongang char chu anih Faihriem le Saihriem ti hih. 

Chuonga Faihriem le Saihriem chu thil thuhmun a ni si ni chun ienglei le iengt’a ko dan hming chi hni hung um thei am ning a ta ti chu zâwna pawimaw tak a nih a, mi tam tak ei buoi hlak bawk. Faihriem (or Saihriem) ṭawnga hin ‘F’ hawrawp hi a hmangna a tlawm khawp el a, a hmangna a um mang naw hiel a nih. Tienlai huna Original Faihriem/Saihriem ṭawnga khan ‘F’ hi a lo um dêr naw khawm a nih el thei. ‘F’ a inthawka inṭan thumal hieng fanghma, fe, favai, fiel, fun, far, fapite, etc hai hi Saihriem ṭawnga chun sanghma, se, savai, siel, sun, sar, sapite, etc ani pei a. Chu umzie chu Saihriem tawnga chun F aiah S hmang pei anih tina a nih. (Amiruokchu, F a intan thumal hieng famkim, fel, fimkhur tihai ruok hi chu Saihriem ṭawnga khawm famkim, fel, fimkhur ti ve tho chu anih. Chu umzie chu Saihriem tawngah ‘F’ hmangna a um der nawh tina chu a ni chuong nawh.F chu a hming chun a um ve tho a, a hmangna a tlawm ti thu lem a nih). Chuonga F hmangna tamtakah S hmang ani si chun ieng leiin am ‘Faihriem’ ti thumal khawm chu Saihriem tawnga chun ‘Saihriem’ ti ani el ma naw ding? F aiah S hmang pei anih a, Faihriemti thumala F dehawn a S ei sie chun Saihriem ti chie chu anih a suok chu. 

Tawng hi danglam hrat em em el anih a. Eini hai lem chu tribal ngang kha ei nih a. Khuo le khuo inrûn tuo a, mani le mani lunginsietna thang dêr loa insât tawp tawp el hlak hnam kha ei nih a. Ei chengna khuohai khawm khaw dangin an mi hung rûn el thei nawna ding hmun khawkrawk le hmun pilril pan hram hram hlak kha ei nih a. Ei tawng le ei thil lamdan hung danglam tah el khawm hi amak vieu nawh ie. Hnam changkang lem – an tawnghai khawm zieka sie tha le inpaw tuo zing hai- khawvel ram tum tum a um English le hnam danghai ngei ngei khawm an umna azirin an thil lamdan (accent) le thumal (word) hai a danglam hlak anih a; Saihriem chu Faihriem tia ko el amanih Faihriem chu Saihriem tia ko el amanih khawm chu thil mak taulo chu ani bik nawh. 

Saihriem am hmasa lem Faihriem ti ruok chu Pathien le mani ngaidan el naw chu a sui suok intak vieu tang a ti le. A ieng lemkhawm chu a hmasa lem lo ni sien Faihriem ti le Saihriem ti ruok hi chu thil thuhmun le hnam/pahnam pakhat kona hming thumal ve ve an nih ti ruok hi chu sêl ruol loa indik chu a nih. Faìhriem le Saihriem ti chu Rangte le Gangte, Ralte le Galte, Lusei le Lushai ti ang vel a nih. Saihriem chu Faihriem/Saihriem tawnga Faihriem tina anih a, Faihriem ruokchu Hmar tawng le Lusei tawnga Saihriem tina a nih el. . . :-)

No comments:

Post a Comment