Thursday 6 March 2014

Cachar Faihriam te Chanchin

Faihriem ho Chin Hills a an awm lai a ni mai thei, an farnu, an zinga khawsa ve chuan a fa chu a pute ina chawhmeh va pe turin a tir a. Pu a ngah em avangin a hamhaih deuh a, a nu cuan 'I puTuallai taka awm saw'a tih chu Tuollai a lo ni hlen ta a. Chutiang zelin a pu hmunthatna taka awm cu Hmuntha-a, a thlang ber a awm chu Thlanghnunga , Se kawng taka awm cu Sekawnga etc an loni ta a ni. Hming pangngai chu an neih vek ngei a rinawm a, mahse an hming pangngai aiin an farnuin an awmna angzela an hming a vuah chu a lo lar ta zawk a, chi hmingah te pawh an lo pu hlen ta hlawm a ni. (Thlanghnunga hi pasaltha leh huaisen a nih avanga a thlang bera awm nia sawi a ni a, a thlahte pawh pasaltha hnam inti ngat thn an ni) Chung Faihriem hnam a chi pèng thenkhat thlahte chu hnam dang nen inchawhpawlh miah lovin an awm ta zel a, Cachar phai an luh laiin 'Saihriem' khua an luah a ni. He Saihriem khua atang hian Bapui leh Khawral te hian N.C.Hills an lut nge, he khuaah hian an awm ve ngai lo hrim hrim zawk tih erawhchu kan hre thei ta lo a ni. He Saihriem khaw luahtu chi pèng kan hriat theihte chu Saivate, Hmuntha, Seitling, Tuollai leh Thlanghnung te an ni. Heta tang hian khaw thar engemw zat siamin an darh ta hlawm a ni. Hnam dang nen inchawhpawlh miah lovin kum rei tak chu an lo awm niin a lang a. Mahse Saihriem khua an rauhsan hnu, khaw thar engemwzat a lo pian hnu chuan Vaiphei, Khawchung (Thadou), leh Hmar chi dangte nen an lo inawmpawlh ve ta nuaih mai a ni. Tin, Cachar phaia lut Thlanghnung chi bik te hi Khensimthla leh Khensongthla te unau thlahte an ni bikin a lang a [anni unau thlah ni lo Thlanghnung dang pawh an awm nia hriat a ni]. Pawih emaw Sailo ral emaw hlauin an tlandarh a, an awmna azirin Tuiruong Faihriem, Mirawngngam Faihriem leh Sim Faihriem tia hriat an rawn ni ta a ni. Mirawngngam Faihriam te hi Mirawng (Naga) zingah an an lo khawsak rei tawh avangn nghaum a tlanchhuah a ni, ti a ni. Khensimthla-a'n fapa 2a nei a, Sumhmunhera (Mir ­awngngam Faihriam thlahtu bul) leh Hrilsuohera (Chhim Faihriem thlahtu bul) te an ni. A unaupa Khensawngthla paw­h chuan fapa a nei ve a, amah chu Tuiruang Faihriem thlahtu bul a ni. Amaherawhchu, heng Chhim, Tuiruang, Mirawngngam tihte hi chi pèng hminga ngaih a ni lo va, Thlanghnung Faihriam vek an ni. Faihriam te hi India Danpui (Constitution) ah chuan Any Kuki tribe hnuaiah Sairhem ti in state 3 - Assam [In accordance with The Scheduled Castes and Scheduled Tribes Orders (Amendment) Act, 1976.], Meghalaya [In accordance with The Scheduled Castes and Scheduled Tribes Orders (Amendment) Act, 1976 and The Constitution (Scheduled Tribes) Order (Amendment) Act, 1987] leh Mizoram [In accordance with The Scheduled Castes and Scheduled Tribes Lists (Modification) Order, 1956 and as inserted by Act 81 of 1971] ahte chhinchhiah an ni. Cachar Faihriam te hi hnam tlèm lutuk an nih avang leh an awmna Cachar District-ah Tribal tan hamthatna engmah dawn tur a awm ve loh avangin an tawng hman 'Saihriem' tawng pawh ngaihsakhlawh lohvin a awm ta reng a. Tin, Kristian an lo nih hnuah Bible leh Hlabu te Mizo tawng vek hman anih avangin leh Hmar zinga awm ten Hmar tawng an hman ve zel tak avangin Saihriem tawng chu Mizo tawng leh Hmar tawngn a rawn luahlan ta zel a; tin, tuna a hmang mektu tam zawk hi Faihriem hnahthlak an nih lem loh avangn Saihriem aiah Mizo tawng hman mai chu an duhdan te ni tawh zawkin a lang bawk. Hetiang a nih avangin Saihriem tawng hi vawn that a nih loh chuan rei lote ah a ral thuai tawh dawn niin a lang. [NB: A ziaktu hi Thlanghnung a thlah lokal zelah Khensimthlaa fapa Sumhmunhera fapa Khaithoia fapa Sawnga fapa Vawmpua fapa Laltea fapa Lalthanmawia fapa Gideon Lalchhuanawma Faihriem ka ni e. Ka lawm e!]

No comments:

Post a Comment